CERTIFIED HOOD CLASSICS #1 Nine Inch Nails ”Broken”
We’re launching a brand-new series for this blog. Once a month, I will publish stories of albums that, for various reasons, were overshadowed by other creations of otherwise known artists, but nonetheless deserve recognition. For the first piece in this series, we’ll look into the fascinating history of an underrated EP by industrial rock pioneers Nine Inch Nails. Hope you’ll enjoy.
PART 1 ”AFTER EVERYTHING I’VE DONE I HATE MYSELF FOR WHAT I’VE BECOME”
The year is 1991, after the sensational commercial success of Nine Inch Nails’ debut called Pretty Hate Machine (released in 1989), Trent Reznor - the band’s frontman and main songwriter is… frustrated. The label wants him to double down on the synth-pop elements of the first album with its follow-up. Reznor, however, knows that the 80s have come to an end, and alongside this transition, the music is evolving as well. Nine Inch Nails’ current label, TVT Records, is relentless and says it won’t release anything even remotely different from Pretty Hate Machine. The silver lining to this ongoing feud comes in the form of Jimmy Iovine - a legendary producer who by this point worked with artists such as Patti Smith, Tom Petty & Heartbreakers, John Lennon, Dire Straits, and Stevie Nicks. As a joint venture with Atlantic Records, Iovine has just founded his record label called Interscope, which became interested in signing the up-and-coming industrial rock band from Cleveland, Ohio. Reznor, who has absolutely no idea about Iovine’s philosophy and previous work as a producer, is understandably mistrustful while thinking about the potential trade. He worries that the circumstances will change from bad to worse; he doesn’t know, however, that Interscope promises to give ”complete creative control” back to artists. Sceptical, yet completely furious with his current label, Reznor decides to take Iovine’s offer. After months of legal battle, it was decided that a new EP by Nine Inch Nails would be jointly released by TVT and Interscope, and by early 1992, recording started.
The choice of the recording location is quite prophetic when it comes to the content of Broken and its follow-up, The Downward Spiral (1994). Reznor decided to rent up 10050 Cielo Drive in Los Angeles, the infamous property in which Sharon Tate was gruesomely murdered by followers of Charles Manson. He made a makeshift studio in the house and named it Le Pig (quite obvious reference to Susan Atkins writing the word ”pig” on the front door with Sharon Tate’s blood after the murder). Quite shocking so far, isn't it? I believe that every creative decision behind the Broken EP was dictated by Reznor testing Iovine whether he was just talking shit with this ”artists regaining creative control over their projects” narration, and boy, oh boy, did he test it. The choice of a recording location isn’t even the most controversial thing about this project, but one thing at a time.
PART 2 ”FRESH BLOOD THROUGH TIRED SKIN”
The first track, Pinion, starts the EP with a distorted loop gradually increasing in volume; the listener gets a feeling that something’s in the air, just waiting to explode. Then it all hits us with the second track called Wish, the band plays power chords with the speed of a machine gun, all instruments are covered in extremely thick effects that create a claustrophobic wall of sound, the lyrics are masochistic and also to some extent mocking towards the anguish experienced by the creator, as one can see here:
I'm the one without a soul
I'm the one with this big fucking hole
No new tale to tell
Twenty-six years, on my way to hell
Suddenly it becomes brutally clear what emotions were driving Reznor’s creative process on this project - almost indescribable anger, feeling like a prisoner in the industry you’ve dreamed of becoming part of when you were younger, ubiquitous unfulfillment that’s present even whilst being on top of the game, striving for authenticity when everyone expects you to make your work commercially safe and so on and so forth. Desperation as a result of these worries reaches its peak in this tormented but glorious chorus,”Wish there was something real. Wish there was something true”.
The themes I’m describing here are further enhanced by a music video created for this track, in which we see Nine Inch Nails performing in a large cage while hordes of fans in a barbaric trance try to get in to get a piece of the band. It looks like a scene from the Mad Max franchise, and was incredibly fresh and provocative for its time. It is a beautiful relic of perhaps the most experimental era in the history of music videos. The ending scene in which fans break in with bats and clubs was edited by MTV for being ”too violent”, but despite small changes, Reznor’s uncompromising message remained striking as planned.
The next track, Last takes some inspiration from hard rock/glam school of writing riffs, but as Reznor hated bands of his age creating in these genres, it’s obviously run through his psychotic thoughts and is obligatory distorted into oblivion. Fast whispery pre-chorus contrasting with the rest of the track increases the claustrophobic vibe created by the preceding tracks.
The peak of the feeling of being locked in a situation without a way out comes with the following track, with its on-point title Help Me I Am In Hell. The breakneck tempo of Broken slows down for two minutes to create an uneasy feel in the listener with its haunting and echoing riff, and it fades out to a muffled sound reminiscent of a heartbeat.
Happiness Is Slavery, the most known track from the project alongside Wish and Gave Up, is like a ceremonial killing of the sound known from the Pretty Hate Machine, funky, dancy synths reminiscent of New Order and Depeche Mode seem to punch through the distortion, but unavoidably they have to die. Lyrically, Reznor takes almost direct shots aimed at his former label that tried to boot him up into something he never intended to be with words:
Human junk, just words
and so much skin
Stick my hands through the cage
of this endless routine
Just some flesh caught in
this big broken machine
We end the original line-up of songs with the nihilistic Gave Up. Whispers of a broken (no pun intended) man whose hope is dying that Reznor delivers on verses directly smash into utterly terrifying screams of the chorus and outro. The safe-for-work version of the video for this track was recorded in the aforementioned Le Pig studio on 10050 Cielo Drive and features a special appearance by pre-Antichrist Superstar Marilyn Manson who delivered backing vocals and rhythm guitar for this performance.
Broken also featured two bonus tracks, a cover of Adam and the Ants' song Physical (You’re So) and Suck which was originally released by a supergroup Pigface whose ridiculously fluid line-up once included Reznor. They are incredible reworks that bring new life to those songs, but since they are not fully original material that was first released on Broken, I’ll not get into a detailed analysis of them here to save some space in this already lengthy piece. Go and give them a listen, though, they are worth a try if you enjoyed everything Broken had to offer so far.
PART 3 ”NOW THERE’S NOTHING MORE FUCKED UP I COULD DO”
It’s impossible to talk about this EP without mentioning the infamous long-form Broken music video from 1993. Directed by Peter ”Sleazy” Christopherson, a performative industrial artist. As part of his performance, Christopherson once nailed a head of his penis to a board while the song If I Had a Hammer played in the background, and that’s how Reznor heard about him… so yeah, I guess that was the best possible guy for the job given what we’re dealing with here. Alongside Christopherson who helped Reznor to conceptualise the Broken music video, our little crew of masochists recruited Eric Goode, Serge Becker, and Jon Reiss to direct individual segments of this notorious movie.
Alright, that’s enough of the background about who is responsible for this creation, but the important question is - what specific content made Broken unsuitable for release at the time, and why was it ultimately shelved? Reznor’s idea for this music video was to emulate the feel of a snuff film. Here’s an explanation of what a snuff film is for those who, unlike me, aren’t clinically online reading about the disturbing media. Snuff film or snuff video is a type of movie made for commercial profit that depicts real scenes of rape, murder, suicide, or sometimes all of the above. Snuff films create a sort of underworld economy cause, for obvious reasons, they can’t be legally distributed and are only available for the perverts who look for them. So it was a genius move from Reznor to film something so utterly fucked up that there was no way that it would ever be played on MTV or played anywhere, to be honest, thus causing it to fall into this underground world of shady VHS tapes. Reznor made a bunch of bootleg tapes that he distributed in his circle, each with a different camera glitch, so he could later identify which cut it is when it will unavoidably leak. It was considered”lost media” for a while, then it was traded in the underground, and finally it was uploaded to YouTube in all of its compressed glory, caused by years and years of homemade copying. All of these things resulted in an unprecedented mythological status of the Broken movie, fulfilling Reznor’s original plan.
We start the video with the black-and-white scene of an execution by hanging, no introduction, no dialogue, just a man being punished for his crimes. After a minute or so, we abruptly switch the setting to a suburban neighbourhood with a camera work that is close to the amateur quality of homemade family videos. We see a young man who is visibly worried approaching the person who’s filming, and then again, we abruptly switch the setting to a garage. The young man is tied and gagged at this point, sitting on a chair, his torturer in a mask made of human skin is preparing for his ”work”, he turns on the TV, the aforementioned music video for Wish plays.
After that, the killer, while looking directly into the camera, repeatedly rewinds the part of the video when Reznor screams ”fist fuck” (that’s a subtle foreshadowing). The next segment is for the song Help Me I am in Hell. We see a man calmly consuming his meal despite being covered in flies. This segment is more surrealistic than creepy. After a brief comeback to the garage where the victim’s teeth are being removed by the killer, we see the Happiness In Slavery segment. Some industrial machinery is working on full throttle, Reznor sings while being locked in a cell, a man is being plugged into some perverted BDSM machinery, we can see that he is visibly amused by his body being subjected to all sorts of injections, cuts, and pinches. He is eventually turned into a pulp of raw flesh, with Reznor being in charge of the machinery in the end. Short shot of a young man being hanged by his hands in the garage from earlier, and we enter the grand finale, the most controversial sequence. The victim is mutilated, cut, tortured, fist-fucked in all sorts of ways, all of which is synchronised to the breakneck tempo of Gave Up. We get some shots of people gathering around the crime scene outside of the killer’s house, and along the way, we get some visual suggestions that the killer eats all of the unfortunate souls that land in his garage. We finish the movie with the execution of a killer via hanging; he dies with a smile on his face, proud of all the sadistic pain that he caused.
Cannibalism, grotesque violence, BDSM sexual perversions, full-frontal male nudity, extensive execution sequences, all of this in the aesthetic of a real snuff film, create a disturbing viewing experience unlike any music video in history.
(WARNING DO NOT WATCH THIS IF YOU HAVE A WEAK STOMACH, WHILE EATING OR AT WORK!!!!)
PART 4 ”I HAVE FOUND YOU CAN FIND HAPPINESS IN SLAVERY”
Some might say Reznor pushed the limits of creative expression allowed by Interscope too far, and that’s a valid opinion. Many people like me who are interested in making art see Broken and its accompanying music video as an ultimate middle finger aimed at record labels. It’s a triumph of artist defiance over slavery of conformity and well-digestible over-produced music. It’s a raw essence of what Nine Inch Nails is in its most inaccessible form.
Exploring one’s shadow and darkest thoughts has nearly killed Reznor. Shortly after the release of Broken, Nine Inch Nails released The Downward Spiral, a concept album about self-destruction. During its aptly named Self-Destruct Tour, Reznor got heavily addicted to drugs and got involved in the rivalry with Marlyn Manson over who would cause the most chaotic, mindlessly violent antics in hotel rooms. He eventually got sober after some time in rehab and was able to tell his tale in his following projects. Broken is often overlooked by the press and Nine Inch Nails fans due to the commercial and cultural impact of its successor, The Downward Spiral, which often gets all of the attention. Despite its inaccessible character, two songs from this EP have received a Grammy for Best Metal Performance; those songs are Wish and Happiness In Slavery. For me, Broken is the single most important Nine Inch Nails project, one that pushed limits of what is acceptable in the art world, and in many ways popularised the industrial scene. The absolute rage that fuelled Reznor during this era is something that resonated heavily with Generation X, in a similar manner to the impact of Nirvana’s Nevermind. It’s crazy to think that artists such as Reznor and Kurt Cobain were considered mainstream in the '90s. I mean, can you imagine them being confronted with the reality of music promotion in 2025? The label executives would be like ”Yeah, Trent, the project is fire, but can we produce some short-form content for TikTok, y’know, for the kids? Maybe some viral dance or something”. EPs such as Broken simply wouldn’t happen in 2025 as they would be considered too dark, too graphic, too grotesque for mass audiences. Broken with all of its brutality, terror, frustration, anger, rage, despair, and BDSM perversions is an important milestone in music history, the essence of the alternative 90s during which tormented visionaries modelled the mainstream landscape with the craziest ideas. That’s why the Broken EP can easily be considered the Certified Hood Classic.
Top 10 Najlepszych Albumów 2024
Rok 2024 był bardzo specyficzny pod kątem muzycznych premier. Z jednej strony to rok wielkiej gatunkowej stagnacji w bardzo bliskim mojemu sercu świecie rapowym. Obie części Vultures legendarnego Kanye Westa nie sprostały oczekiwaniom wszystkich poza najwytrwalszymi stanami Yeezy’ego i pomimo jasnych punktów pokroju nowego Chief Keefa i Tylera The Creator rok ten upłynął w zaskakującym braku innowacji w najpopularniejszym obecnie gatunku. Bynajmniej nie znaczy to jednak, że na pozostałych frontach muzycznych można zauważyć podobny zastój, rzekłbym nawet, że rock alternatywny i muzyka popularna od lat nie miały się tak dobrze, jak w 2024. Szczególnie ta druga zaskoczyła wieloma solidnymi premierami takimi jak nowa: Sabrina Carpenter, Chappell Roan, Charli XCX czy Billie Eilish. Kto jednak lśnił w tym roku najjaśniej? Ta lista spróbuje na to pytanie odpowiedzieć. Starałem się zaprezentować tutaj pewien eklektyczny przekrój gatunkowy, aby każdy czytelnik znalazł chociaż jeden tytuł dla siebie, jednak przez specyfikę formatu, tego typu zestawienia są zawsze trochę subiektywne. W każdym razie oto moja lista najlepszych tytułów z ubiegłego roku. Proszę traktować tę kolejność jako pewną próbę uporządkowania tego w jedną całość, a nie kategoryczną hierarchię, zapraszam do lektury.
#10 Wunderhorse ”Midas”
Gatunek: Indie Rock/Grunge/Post-Punk
Drugi album Angielskiego kwartetu z okolic Kornwalii przewyższa ich solidny, lecz o wiele bardziej przewidywalny i bezpieczny debiut ”Cub” pod praktycznie każdym względem. W ciągu zaledwie dwóch lat od premiery tego albumu Wunderhorse rozwinął swoje horyzonty muzyczne w tak błyskawicznym tempie, jakie można porównać tylko do największych gigantów Brytyjskiej sceny alternatywnej takich, jak: Wolf Alice lub Fontaines D.C. Wunderhorse zyskali pokłady doświadczenia dzięki supportowaniu tych drugich co widać w ich wirtuozerii w najnowszych wykonach na żywo. Nad ”Midasem” czuć przede wszystkim ducha dwóch zespołów - Pixies z ery przełomu lat 80/90 i The War On Drugs z ery 2017. Co mam przez to na myśli to tłuste alternatywne riffy, do których angielski kwartet zdążył nas przyzwyczaić, a także wybitnie nostalgiczne i introspektywne teksty. Jest w tym albumie jakaś poświata młodzieńczej nonszalancji, która zderza się czołowo z nieuchronnym przemijaniem i oczekiwaniami środowiska. Jacob Slater i jego ekipa serwują nam coś co można nazwać ”kontrolowanym chaosem”, melodyjnym brzmieniem, które nie zapomina o surowości eksplorowanych tu emocji. Hipnotyzująca Springsteenowa wokalna maniera Jacoba Slatera zabiera nas w podróż, która nie pozwala oderwać się od głośników, od pierwszych akordów singlowego utworu ”Midas” który uderza nas prosto w twarz po nostalgiczne akustyczne dźwięki zamykającego projekt ”Aeroplane”. Angielski kwartet pudłuje na tym krążku w zasadzie tylko raz - rozwleczonym do pięciu minut utworem ”Superman”, który brzmi jakby mógłby go napisać ktoś o wiele mniej utalentowany od tego zespołu. Ale fenomenalne utwory takie jak single — ”Arizona”, ”Rain”, ”July” czy ”Cathedrals” w pełni rekompensują to jednorazowe potknięcie. Całościowo ”Midas” to projekt o godzeniu pewnych sprzeczności gotujących się wewnątrz nas i zamieszaniu wynikającym z tego życiowego wyzwania. Wybitnie autorski album, który ma potencjał, by zostać kultowym klasykiem za parę lat.
#9 Kneecap ”Fine Art”
Gatunek: Rap/UK Drill
Wstęp tej listy mógłby zapowiadać, że gatunek rapowy zostanie kompletnie przemilczany w tym zestawieniu. Nie jest to jednak prawda, ponieważ czternastego czerwca wydarzyła się niespodzianka, która kompletnie zbiła mnie z tropu. ”Fine Art” to drugi po ”3cag” z roku 2018 projekt Irlandzkiego trio wywodzącego się z Zachodniego Belfastu. Wypchany po brzegi hitami, ulicznym narkotycznym zacięciem i przebrany w balaklawę Irlandzkiego Republikanizmu. ”Fine Art” jest też zaskakująco dobrze zmiksowane jak na ten gatunek co najbardziej widać na tytułowym utworze oraz ”I’m Flush”, ”Love Making”, ”Sick In The Head” i nagranym we współpracy z Grianem Chatten z Fontaines D.C. ”Better Way To Live”. W tym samym czasie nie mamy tu do czynienia z nadmiernym komercyjnym wygładzeniem jakże charakterystycznym dla współczesnego drillu ze Zjednoczonego Królestwa (CentralCee dobrze obrazuje ten problem). ”Fine Art” jest historią sukcesu na własnych zasadach, a nie za cenę autentyczności. Jest to też album tak bardzo polityczny, że ”Nothing Great About Britain” Slowthaia sprzed paru lat, które poruszało podobne tematyczne noty wygląda przy tym, jak szkółka niedzielna. To album który wrzuca w około rapową bańkę granat z taką siłą , z jaką Nirvana zrobiła to z muzyką rockową w latach dziewięćdziesiątych. Kneecap jest antysystemowe i antykomercyjne w takim znaczeniu, jakiego nie widziano w mainstreamie od czasów Rage Against The Machine. Jest też coś wybitnie unikalnego w grupie rapującej w dużej części w języku Irlandzkim, którym operuje dziś mniej niż 2 miliony ludzi (i zaledwie 80 tysięcy native speakerów) w tym samym czasie zachęcając słuchaczy do zainteresowania się tym językiem , chociażby po to by zrozumieć połowę tych zwrotek. Jak głosi cytat z wydanego równolegle do albumu autobiograficznego filmu o chłopakach ”A country without a language is only half a nation.” (”Kraj bez języka to tylko połowicznie naród”). I właśnie tym jest ”Fine Art” językową kulą w głowę Angielskiego okupanta.
#8 Billie Eilish ”HIT ME HARD AND SOFT”
Gatunek: Pop
W tym samym punkcie listy można by równie dobrze umieścić ”Short n’ Sweet” Sabriny Carpenter albo ”The Rise and Fall of a Midwest Princess” Chappell Roan , które są równie wybitnymi albumami popowymi co nowy projekt Billie Eilish. Wybór padł tutaj jednak na wokalistkę z Los Angeles z jednego prostego powodu. W czasie kiedy Sabrina i Chappell krzyczą ”jestem bardziej pewna niż kiedykolwiek tego, kim jestem” Billie zdaje się szeptać ”dopiero odkrywam kim jestem” co jest zaskakującym wyznaniem jak na osobę, którą zdaje się pozornie znać cały świat. Drugi album Billie Eilish ”Happier Than Ever” był kolosem na glinianych nogach , który miejscami nieudolnie bawił się w cosplay późnej Adele. Debiut czyli ”When We Fall Asleep Where Do We Go” był udanym minimalistycznym projektem popowym, który pomimo długiej listy hitów nie robił z tym gatunkiem nic czego wcześniej nie zrobiłaby Lorde. Mając te oba fakty na uwadze nie pokładałem ogromnych oczekiwań względem nowego projektu Pani Eilish, no i się mocno zdziwiłem, kiedy album ujrzał światło dzienne. Tekstowo, formalnie, artystycznie to najbardziej spójny i dojrzały projekt Eilish. ”HIT ME HARD AND SOFT” cementuje miejsce Billie jako talentu, który zdarza się może raz na pokolenie. Viralowy sukces muzycznego coming-outu, czyli singla ”LUNCH” oraz innego singla czyli ”Birds of A Feather” trochę przyćmił to jak dobry całościowo to jest album. W najnowszych tekstach Eilish jest swego rodzaju unikalna kruchość i wrażliwość co najbardziej widać na utworze ”The Greatest”, jej trzeci album to przede wszystkim historie o przepracowywaniu traum, potrzebie bliskości, ale w tym samym czasie strachem przed nią i w największej części album o poszukiwaniu siebie. Myślę, że potencjalnie jest to też najbardziej uniwersalna rekomendacja z tej listy, jest to spowodowane perfekcyjną warstwą producencką, ale także uniwersalnością i otwartością tekstów Eilish. Nie ma tu ani jednej wątpliwej decyzji kreatywnej, ”HIT ME HARD AND SOFT” przez 43 minuty i 50 sekund nie pudłuje w ani w jednej z owych sekund.
#7 Kim Gordon ”The Collective”
Gatunek: Noise Rock/Trap/Industrial
Trzeba mieć w sobie naprawdę absurdalne pokłady brawury, by po kilku dekadach grania eksperymentalnego punk rocka w wieku 71 lat zrobić nagle album trapowy. Albo po prostu nazywać się Kim Gordon, ikona feminizmu w muzyce, była basistka i wokalistka kultowej grupy Sonic Youth, oraz jedna z najbliższych osób z otoczenia Kurta Cobaina powróciła z nowym krążkiem i jak to ona narobiła całkiem sporo zamieszania i hałasu. ”The Collective” to zdecydowanie najodważniejszy album w dyskografii Kim Gordon, taki który wychodzi brzmieniowo względnie daleko poza jej strefę komfortu. Na pewno nie jest to projekt dla każdego, bo psychotyczne wokale i mocno industrialne sekcje instrumentalne mogą dla wielu okazać się czymś nie do przeskoczenia. Na tych, którzy zdecydują się jednak dać ”The Collective” szansę czeka bezpardonowy feministyczny manifest i album jak żaden inny w tym roku. Bity znacząco inspirują się południowym hip-hopem w stylu Three 6 Mafia, jednak zamiast nawijki o piciu kodeiny mamy tutaj dekonstrukcję toksycznej męskości. Kim Gordon nie zatraciła swojej popisowej maniery wokalnej pomimo czerpania z trendów muzycznych o wiele nowszych niż Nowojorska scena awangardowa, która pełniła w latach dziewięćdziesiątych tę samą funkcję, jaką rap pełni teraz. Funkcja ta nazywa się ”rzucenie cegły w witrynę establishmentu”. Momentami ”The Collective” brzmi jak jakieś zaginione utwory Playboia Carti, a momentami jak niewykorzystane numery z pierwszej ery Trenta Reznora z Nine Inch Nails. Pomimo stylu idącego z duchem czasu, punkowe feministyczne przesłanie Kim Gordon jest dziś równie aktualne jak było w czasach Sonic Youth. Dodatkowo rzekłbym, że jest też tym, czego brakowało we współczesnym trapie — feministycznym punktem widzenia właśnie.
#6 Clairo ”Charm”
Gatunek: Folk/Bedroom Pop/Indie Rock
Dwudziestosześcioletnia Claire Cottril bardzo długo zmagała się z oskarżeniami o bycie tak zwanym ”industry plantem” (czyli artystą sztucznie pompowanym przez wytwórnie ze względu na swoje koneksje w branży, najczęściej koneksje rodzinne) i wydaje mi się, że to, z jakiej ktoś jest klasy społecznej niekoniecznie definiuje to, czy ktoś jest dobrym artystą. Dodatkowo taki Julian Casablancas z The Strokes w teorii był o wiele bardziej uprzywilejowanym dzieciakiem z klasy wyższej, który medialnie utrzymywał ułamek tej krytyki, jaką otrzymuje Clairo. Drugą rzeczą, jaką Claire musiała udowodnić publice poza tym, że jest prawdziwą twórczynią a nie produktem, jest to, że cały gatunek bedroom popu jest czymś więcej niż tylko niuansem, ciekawostką, mikro-gatunkiem na sezon. No i obie te krytyczne opinie udało się rozbroić za pomocą ”Charm”. Stylistycznie widzimy tutaj dwie rzeczy, po pierwsze znaczącą woltę w stronę folku, która była już widoczna na poprzednim albumie Claire, czyli ”Sling”, drugą znaczącą zmianą w jej twórczości jest wyraźna instrumentalna inspiracja Steely Dan. ”Charm” w tej materii jest podobny do ”Daddy’s Home” St.Vincent z 2021, jednakże w mojej skromnej opinii Clairo dowozi ten koncept ukłonu w stronę Steely Dan nieco lepiej niż St.Vincent. Dzieje się tak, ponieważ Claire nie daje się zaślepić nostalgii i bardziej stanowczo zaznacza swój sznyt jako piosenkarki. Tekstowo czuć tutaj fruwającą gdzieś nad nami Joni Mitchell i Joan Baez, obie Panie miały tendencję do skupiania się na tych małych drobnych codziennych detalach, które wielu śmiertelnikom umykają, a które koniec końców czynią nas ludźmi. Podobnie jak wspomniana wcześniej na liście Billie Eilish, Claire jest wybitnie wrażliwa w swoim pisaniu o miłości, jej historie są jednak o wiele bardziej optymistyczne pomimo upływających dni i minionych związków. Na każdym froncie, instrumentalnym, produkcyjnym i tekstowym jest to najbardziej dojrzały i spójny w swoim brzmieniu album w dorobku artystki. Utwory w magiczny sposób ”przepływają” po sobie, jednakże bez zlewania się jednoraką breję.
”Charm” jest jak przypadkowe wejście do baru na uboczu gdzieś na SoHo w Nowym Jorku w latach siedemdziesiątych i zostanie tam na najbardziej pamiętny koncert swojego życia.
#5 Kendrick Lamar ”GNX”
Gatunek: Rap
Bez singli, bez teledysków, bez uprzedzenia. Niewielu współczesnych twórców jest w stanie wydać album bez jakiejkolwiek kampanii marketingowej, który w ciągu doby od premiery nabije jakieś niebotyczne wyniki zasięgowe. Król Kendrick jednak potrafi, jego poprzedni album, czyli ”Mr.Morale & The Big Steppers” był potencjalnie najsłabszym krążkiem rapera z Compton w jego karierze. W tym samym czasie nie był to zły album, tylko taki który wymknął się spod kontroli pod kątem absurdalnej ambicji i próbie sprostania oczekiwaniom słuchaczy. Miał momenty, ale całościowo był niepotrzebnie rozciągnięty do prawie półtorej godziny. Na ”GNX” Kendrick wraca do podstaw, nie uświadczymy tutaj freestyle jazzu z ery ”To Pimp A Butterfly” ani narracyjnej pętli znanej z ”DAMN”. Nie znaczy to bynajmniej, że Kendrick wypada z formy i próbuje zreplikować młodszą wersję siebie (to zrobił w tym roku Eminem, ale to rozmowa na inną okazję). Jedyny muzyk spoza gatunku jazzu i muzyki klasycznej, który otrzymał Pultizera po raz kolejny czaruje swoim piórem na ”GNX”, nie jest to album tak przełomowy jak ”To Pimp A Butterfly” albo ”DAMN”, ale w tym samym wygrywa na froncie, na którym tamte albumy przegrywały — ten front to przystępność dla nowych słuchaczy. Bity na których nawija Kendrick urosły w ostatnich latach do nadmiernego stopnia skomplikowania czego idealnym przykładem jest wcześniej wspomniany ”Mr.Morale”, i to odcięcie tego co zbędne i skupienie się na tym co konieczne wyszło ”GNX” na dobre. Z jednej strony mamy miejskie uliczne hity takie jak ”squabble up” i ”tv off”, ale owe przeplatane są wybitnie introspektywnymi zen momentami, mowa tutaj, chociażby o takich numerach jak ”luther” z SZA albo ”reincarnated”. Ten drugi brzmi jak hybryda późnego Notoriousa B.I.G. i wczesnego 2Paca, końcowa zwrotka to dla Kendricka absolutna życiówka, a gitarowe przejścia noszą w sobie ducha Santany. Zarówno w ”luther”, jak i ”reincarnated” rozwijane są religijne motywy zapoczątkowane na poprzednim albumie, tym razem jednak dyskurs rapera z Compton z duchowością wydaje się o wiele bardziej dojrzały i po prostu szczery. Lamar jest artystą, który na tym etapie już nic nie musi, tylko może, a jednak pomimo bycia najważniejszym raperem ostatniej dekady nieprzerwanie stawia sobie nowe wyzwania i walczy z nowymi przeciwnościami losu. Pomimo 78 milionów regularnych słuchaczy na koncie (wow), to wciąż ten sam autentyczny chłopak, który nie udaje kogoś kim nie jest. Pomimo niebotycznych sum na koncie wciąż nosi na sobie krzyż dorastania w jednym z najbardziej morderczych rejonów Los Angeles. Nie ma nikogo, podkreślam nikogo w obecnej generacji raperów, kto miałby tak nieskazitelny katalog albumów. I ”GNX” po raz kolejny potwierdza, że J.Cole i w szczególności Drake nie są na tym samym poziomie artystycznym, nawet jeżeli zasięgami depczą K-Dotowi po piętach. ”Peakaboo” pod kątem flow zakrawa o trochę kreskówkowe klimaty, jednak całościowo ”GNX” to bardzo spójny projekt, który cementuje fakt, że we współczesnym rapie król jest tylko jeden.
#4 The Cure ”Songs of a Lost World”
Gatunek: Gothic Rock/New Wave
Pamiętam, że kiedy świat obiegła informacja o rozpoczęciu sesji nagraniowych na nowy album The Cure byłem… zmartwiony, zaniepokojony w podobny sposób, w jaki obecnie jestem na wieść o tym, że chłopaki z Oasis gotują nowy projekt. ”Songs of a Lost World” to pierwszy od 16 lat nowy album długogrający ikon New Wave’owej rewolucji, zespół, który pochodzi z Angielskiej miejscowości Crawley w przeciwieństwie do Oasis jednak nie zaliczył tak długiej przerwy w działalności. Wydaje się, że po sukcesie The Cure Tour z okazji 40lecia w latach 2018/2019 nowy materiał był czymś nieuniknionym, jednak zaprezentowanie nowych piosenek po tak długiej przerwie w ich pisaniu jest zawsze czymś ryzykownym, szczególnie dla zespołu tak kultowego jak The Cure. Moje obawy powoli rozwiewał bardzo filmowy początek albumu, czyli ”Alone” i ”And Nothing Is Forever”, które bardzo niespiesznym tempem wprowadzają nas w melancholijny klimat całości. Jej motywem przewodnim są tak ”lekkie i przyjemne” koncepty jak śmierć i przemijanie, a także utrata członka rodziny. W momencie, kiedy z tego sennego, ale i czarującego filmowego transu wybiło mnie nagle ”A Fragile Thing”, wiedziałem, że właśnie usłyszałem najlepiej napisane gitarowe solo roku, co więcej zauważyłem też, że wokal Roberta Smitha nie zmienił się nawet marginalnie od czasu debiutu The Cure w 1979 co jest czymś niemalże niespotykanym. Pomimo tego, że u podstawy to ten sam Robert Smith i to samo The Cure, to nuty, w jakie uderza zespół na tym projekcie są znacząco inne. Tekstowo mamy tutaj multum refleksji nad sensem egzystencji, śmiercią i pustce po stracie kogoś bliskiego, w tej materii blisko zespołowi do Iana Curtisa z Joy Division, ale także chociażby Nicka Cave’a z ery ”The Skeleton Tree”. Iinstrumentalnie The Cure zalicza stylistyczną woltę w kierunku Depeche Mode z początku lat dziewięćdziesiątych (mówię tu o albumach takich jak ”Songs of Faith and Devotion” i w szczególności ”Ultra”) większą rolę niż zwykle grają tu instrumenty klawiszowe przy delikatnym ograniczeniu partii gitarowych. To emocjonalnie i formalnie najcięższe The Cure w ich historii, jednak te monumentalne 8 kompozycji o smutku, który jest niemalże trudny do ubrania w słowa działa znakomicie. Kompozycyjne ambicje Smitha (które widać w szczególności na tercecie piosenek ”A Fragile Thing”, ”Warsong” i
”Drone:Nodrone”, z których ta ostatnia najbardziej brzmi jak wspomniane wcześniej Depeche Mode) nie doprowadziły jednak do zatracenia tożsamości i każda z tych ośmiu wybitnie ponurych kompozycji dowozi na każdym kreatywnym gruncie. ”I Can Never Say Goodbye” czaruje swoimi molowymi akordami, które dają nam, chociaż w jakiejś namiastce poczuć emocje, z jakimi zmaga się w ostatnich latach Smith, i w tym samym czasie ten utwór jest może najbardziej klasycznym wydaniem zespołu na tym krążku.
Aż ciśnie się na usta myśląc o takim zespole jak The Cure ”They don’t make them like this anymore”.
#3 Cindy Lee ”Diamond Jubilee”
Gatunek: No Wave/Hypnogogic Pop
Cindy Lee to do niedawna poboczny, a obecnie chyba główny Patricka Flagela, byłego gitarzysty i wokalisty Kanadyjskiej indie rockowej formacji Women. ”Diamond Jubilee to album równie współczesny co nostalgiczny. Eksperymentalny prawie dwugodzinny (wow) muzyczny behemot. Mój bliski przyjaciel powiedział kiedyś podczas słuchania tej płyty ”to jest jak sen, o którym zapomniałeś, jak wspomnienie miejsca, w którym nigdy nie byłeś” i właśnie to zdanie bardzo precyzyjnie oddaje artystyczny kierunek obrany przez Flagela, jest to też klimat jakże wierny dziedzictwu gatunkowemu no wave’u. Pomimo absurdalnego czasu trwania, projekt praktycznie nie ma zapychaczy czy niepasujących do całości momentów. Od pierwszych akordów tytułowego utworu wsiąkamy w tę magiczną podróż, w którą zabiera nas Cindy Lee. Analizując użyte na projekcie akordy, kilkukrotnie złapałem się na bardzo nieoczywistym skojarzeniu do sceny psychodelicznej/glamowej przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Mowa tutaj o takich twórcach jak Donovan oraz Marc Bolan i jego grupa T.Rex. Obaj Panowie byli względnie bezpardonowi i tworzący nowe trendy w swoim czasie. Rozbijali oni też percepcję ról płciowych i tego, jak ”wypada” się mężczyznom ubierać, co było bardzo wywrotowe w tamtym okresie. Kiedy patrzę na Cindy Lee, czyli Flagela występującego w pełnym dragu dochodzę do wniosku, że tego typu ekspresja jest dzisiaj równie potrzebna i wywrotowa jak w czasach rewolucji seksualnej, jeśli nawet nie bardziej. Poza pionierami glamu czuć tutaj też ducha późnego The Velvet Underground i początków noise rocka. Pomimo eksperymentalnego charakteru całości jest to projekt bardzo przystępny i urzekający swoją wrażliwością. Znakomity soundtrack na zaproszenie ziomeczków na rozmowy o dawnych czasach i życiu. Produkcyjnie dzięki pewnym konkretnym zabiegom w miksie, całość brzmi jak jakiś zapomniany zaginiony album z wczesnych lat siedemdziesiątych, a nie album z 2024. ”Diamond Jubilee” to wyjątkowy album, który warto sprawdzić pomimo zrezygnowania z jego dystrybucji na mainstreamowych platformach streamingowych.
#2 Charli xcx ”Brat” & ”Brat and It's Completely Different but Also Still Brat”
Gatunek: Recession Pop/Hyperpop
To delikatne oszustwo, by umieścić na tym miejscu dwa albumy, ale remixy utworów z ”Brat” dodają tak wiele przez fenomenalną selekcję gościnnych występów, że grzechem byłoby zignorować ten fakt. Dla mnie ”Brat” jest podwójnym albumem, oryginał i remix tworzą nierozerwalną całość i nie da się mówić o jednym bez wspomnienia o istnieniu tego drugiego, ale po kolei. Bardzo długo nie rozumiałem fenomenu Charli xcx, kiedy prasa zachwycała się EPką ”Vroom Vroom” w 2016 ja łapałem się za głowę myśląc ”ok jest to hyperpop, ale co wyróżnia Charli wśród tej fali wykonawców takich jak: Icona Pop, Tove Lo, MØ i tak dalej”. No i wraz z premierą Brat to zrozumiałem, to co wyróżnia Charli xcx na tle konkurencji to fakt jak łatwo się z nią utożsamić. Co jest czymś niezwykłym szczególnie przy tym, jak bardzo popularną artystką ona jest, to bardzo rzadki dar, który na tym poziomie ma w mainstreamie chyba tylko Billie Eilish lub Lorde. Historie, jakie serwuje nam Charli na ”Brat” nie są tak oderwane od rzeczywistości szarych śmiertelników jak chociażby te z ”The Tortured Poets Department” autorstwa Taylor Swift (przy okazji jeden z najgorszych albumów tej białej dziewczyny, listy z pogróżkami proszę słać na maila). Charli serwuje nam opowieści z lepkich od rozlanego alkoholu klubów, zabiera nas w szaloną podróż, która tematycznie balansuje między kuloodporną pewnością siebie (np. na utworach ”360” i ”VonDutch”), ale także absolutną nagością emocjonalną związaną z miłością i rodzicielstwem (utwór ”I Think about it all the time”). Mamy tutaj też tak bardzo nieeksplorowane w popie motywy jak wpływ działań naszych przodków na to, kim jesteśmy (”Apple”). ”Brat” jest też listem miłosnym do kultury angielskich rave’ów, w szczególności tych z lat dziewięćdziesiątych. Charli zjadła na tej scenie zęby, ponieważ grała sety na nielegalnych rave’ach już jako nastolatka. Całość projektu przypomina właśnie taki DJski set, ale pomimo wbijających się w czaszkę syntezatorów i muzycznych klubowych klasyków, jest w tym projekcie zaskakująca głębia emocjonalna, jest w tym coś, co rezonuje z niemalże całym pokoleniem, co widać po viralowym sukcesie albumu, do którego na pewno do pewnego stopnia przyczyniły się kolportowane memy w trakcie mitycznego ”Brat Summer”. W tym samym czasie najbardziej do sukcesu albumu przyczynił się fakt jak dobry jest to projekt, jak bardzo przemyślany od początku do końca. ”Brat” odnosi sukces tam gdzie, ”Chromatica” Lady Gagi (która była bardzo podobnym stylistycznie albumem) zawiodła swoim przekombinowaniem. Można powiedzieć, że to jest, coś w czym Charli xcx jest najlepsza, w byciu sobą, w ignorowaniu oczekiwań publiki i wytwórni, by zaserwować nam potencjalnie najbardziej autentyczny album roku. Na koniec krótko o remixach, ”Girl, so confusing” bez Lorde nie istnieje, pierwotny utwór był swoistym zaproszeniem wokalistki z Nowej Zelandii do współpracy. Owo zaproszenie zaowocowało jednym z najbardziej ikonicznych popowych kolabów ostatniej dekady. Sposób, w jaki Lorde spowiada się z zaburzeń odżywiania na tym house’owym bicie to absolutne ciarki. ”Mean Girls” z Julianem Casablancasem z The Strokes zyskuje kompletnie nowe życie, a bridge ze znacząco zmniejszonym autotune’em względem oryginału, pokazuje jaką bestią jest mezzosopran Charli, i to, że to wszechobecne hyperpopowe użycie auto-tune’a jest tylko dodatkiem do tego, jak utalentowana jest Pani xcx w pisaniu melodii i harmonii. ”Guess” ze świeżo przebudzoną w kwestii orientacji seksualnej Billie Eilish to klasa sama w sobie która kopie tak samo mocno przy każdym odtworzeniu. ”360” z Yung Leanem i Robyn tak swobodnie skacze między wokalistami, że oczyma wyobraźni możemy zobaczyć, jak dużo frajdy musieli mieć razem w studiu. Troye Sivan, Bon Iver, The 1975, Addison Rae, A.G Cook, Tinashe i Kesha wnoszą do follow-upu ”Brat” jakiś element siebie w tym samym czasie pozostając w ramach konwencji całości, i jest to coś absolutnie wyjątkowego w dobie albumów z remixami które nie zmieniają nic. Jeżeli historycy muzyczni będą za wiele lat wspominać jakiś jeden album z tego roku jako definiujący trendy popkultury w danym momencie, to będzie ten album. Więc ruszajcie natychmiast przesłuchać ”Brat” razem z remixami, jeżeli nie chcecie zostać w tyle, bo Charli już teraz jest w przyszłości.
#1 Fontaines D.C ”Romance”
Gatunek: Post-Punk/Rock Alternatywny
Irlandzka grupa w dużej mierze odpowiedzialna za powrót post-punku do powszechnej świadomości zaprezentowała w tym roku swój najbardziej kreatywny projekt. Jasne może tekstowo nie jest tak poetycko ambitny jak jego poprzednik, czyli ”Skinty Fia”, ale ta bezpośredniość w tekstach czyni ”Romance” tworem o wiele bardziej przystępnym dla niezaznajomionych z ekipą z Dublina. Zamiast odcinać kupony na znanym już post-punkowym brzmieniu Brian Chatten i jego grupa zdecydowali się, zrobić coś zupełnie innego, niż można się by było spodziewać. Momentami ten album ociera się o trip-hop i shoegaze, ale pomimo dużego zróżnicowania brzmieniowego między utworami to niemalże filmowa historia, która jest spójna od początku do końca. Dominującym motywem w utworach z ”Romance” jest współczesna ”przemysłowość” miłości, a także ulotność i naiwność nadziei na lepsze jutro. W tym samym czasie Chatten definiuje te uczucia jako coś, co pozwala nam przeć naprzód przez życie niczym program który wgrywamy sobie do głowy, by nie zwariować. Główny singiel albumu czyli ”Starburster” to potencjalnie najlepsze dźwiękowe uchwycenie esencji ataku paniki jakie słyszałem w życiu (może ewentualnie na równi z "Interzone" Joy Division"), wybitnie kreatywne użycie głębokiego wdechu jako rytmizacji refrenu tylko podbija ten efekt. Zakrawające o hip-hopowe podwórko zwrotki to jedne z najlepszych wersów jakie Chatten napisał w swojej karierze, a ten hollywoodzki bridge potęguje tę wspomnianą wcześniej filmowość albumu. Riffy z ”Here’s The Thing” i ”Death Kink” wybitnie zapadają w pamięć. Całość ma nieco posępny wydźwięk, ale nie do takiego stopnia jak kompletne rozmontowanie psychiczne wspomnianego wcześniej na tej liście The Cure. Pożądanie, ulotna miłość, błędy ojców, radość z dobrych ludzi w naszym życiu, przemijanie - to wszystko motywy jakie znajdziemy na tym krążku, i właśnie to zróżnicowanie tego albumu przy spójności głównego konceptu czyni to dla mnie albumem roku. Dla większości ludzi ”Brat” Charli xcx jest albumem który perfekcyjnie chwyta esencję 2024, dla mnie ”Romance” Fontaines D.C jeszcze lepiej łapie skomplikowanie współczesnego świata i rozterki osób które zbliżają się nieuchronnie do trzydziestki. Eksperymentowanie gatunkowe jakie ma na ”Romance” miejsce jest czymś co naprawdę zasługuje tu na uwagę jako, że mówimy tutaj o muzyce rockowej czyli gatunku który po grunge’u/rocku alternatywnym lat dziewięćdziesiątych znalazł się w makabrycznej stagnacji do tego stopnia, że rap po prostu wypchnął go z fal radiowych. I z tego konkretnego powodu, że bardzo długo brakowało zespołów które miałyby odwagę zrobić coś nowego, coś po swojemu, coś by pchnąć całą branżę naprzód uważam, że laury jakie zgarniają Fontaines D.C w ostatnim czasie są zupełnie zasłużone. Elton John nazwał grupę ”obecnie najlepszym zespołem na świecie” i trudno jest się z tym nie zgodzić, gdyż zespołów które wydały 4 albumy i żaden z nich nie był słaby ani nawet przeciętny można ze świecą szukać, a tym bardziej zespołów rockowych. Pomimo tego, że to najbardziej przystępny projekt Fontaines D.C w ich karierze, nie jest to bynajmniej sprzedanie duszy wytwórni i pójście w komercję. Chłopaki z Dublina wciąż zachowują swój post-punkowy pazur zarówno w kwestii riffów jak i tekstów. Tekstów które mają wprawiać słuchacza w dyskomfort, zabrać go w rejony jego własnej psyche które na codzień ignoruje, skonfrontować z demonami przeszłości. Wydaje mi się, że to zdanie mówi więcej niż tysiąc słów które mógłbym napisać o tym albumie, ponieważ na koniec dnia dla mnie to jest esencja dobrej sztuki - wytrącenie nas z rytmu codzienności by spojrzeć na świat w jakiś nowy sposób. Pomimo względnie ponurych refleksji które widać chociażby na takich utworach jak ”Desire”, ”Bug” czy ”Sundowner” album kończy się względnie optymistyczną nutą w formie ”Favourite” jakby Brian Chatten i jego ekipa chcieli nas symbolicznie przeprosić za tą sesję terapii jaką tu wspólnie odbywaliśmy przez 37 minut. ”Favourite” mówi coś w stylu ”tak, świat jest pokręcony, cierpienie jest wieczne, ale na koniec dnia wszyscy mamy też jakieś ciepłe wspomnienia przeszłości i coś co pomaga nam to wszystko przetrwać, jakkolwiek naiwne by to nie było” . Ten słodko-gorzki charakter ”Romance” jest absolutnie hipnotyzujący i emocjonalnie porywający. Myślę, że zarówno ja jak i większość fanów Fontaines D.C nie może się doczekać czym Irlandzki zespół jest w stanie nas jeszcze zaskoczyć w przyszłości kiedy już teraz można powiedzieć, że na Wyspach drugiej takiej grupy po prostu nie ma.
Jednym zdaniem o kilku wyróżnieniach:
Jest kilka albumów które spokojnie mogłyby znaleźć się w tym zestawieniu, ale o których z różnych przyczyn nie wspomniałem, dlatego na koniec tego tekstowego tasiemca mamy jeszcze krótkie wyróżnienia.
Geordie Greep ”The New Sound”
Frontman noise rockowej i eksperymentalnej kapeli Black Midi powraca z solowym debiutem. Generalnie to jest tak pokręcone w kwestii gatunkowej klasyfikacji, że nie wiem nawet jak to ugryźć. Projekt pionierski i ciekawy na absurdalnej liczbie frontów, o wiele bardziej uderzający w kierunek jaki reprezentował w swoim czasie na scenie rocka alternatywnego David Byrne i jego Talking Heads niż to co słyszeliśmy w katalogu Black Midi. Jest tu punk, jest tu jazz, jest tu muzyka etniczna, jest tu swobodna i szalona eksperymentacja. Całościowo coś w tym jest trudno jest mi jednak na tym etapie jeszcze doprecyzować co konkretnie. A i bajecznie to wszystko jest nagrane i zmiksowane.
Kamasi Washington ”Fearless Movement”
Ja w sumie nie wiem za dużo o jazzie poza znajomością klasycznych twórców z kanonu. Potrafię natomiast rozpoznać nowość i innowację kiedy ją usłyszę. No i w tym nowym albumie od saksofonisty z Los Angeles czuć to właśnie, jakąś taką wybitną lekkość i świeżość w lepieniu dźwięków. Fajne gościnne występy, chociażby Thundercat na ”Asha The First” albo Andre3000 z OutKast i jego magiczny kosmiczny flet na ”Dream State”. Ujmujący jazz skrojony pod obecne czasy.
Magdalena Bay ”Imaginal Disk”
Absolutne magnum opus synth-popowego duetu z Miami. Wybitny w kwestii miksu i masteringu, ale także w kwestii samego songwritingu. Czuć w tym pewne inspiracje starą sceną disco, ale bez popadania w ślepą nostalgię, to wciąż bardzo autorski projekt który w trakcie 53 minut czasu trwania upchał absurdalną liczbę tanecznych hitów. Album który eksploruje wiele podobnych motywów co inne z tego zestawienia w szczególności naiwny optymizm który spaja to wszystko w tym szalonym świecie. Pod kątem konceptualnym bardzo unikalny i udany album.